荷兰语站

    DUISTERE EEUWEN

　　Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands

　　Op een dag omstreeks het jaar 1100 hadden de monniken van de abdij van Rochester in het Engelse graafschap Kent nieuwe inkt gemaakt en nieuwe pennen gesneden uit vogelveren. Om hun schrijfgerei uit te proberen schreven ze op een bladzijde van een boek allerlei flarden tekst op die hun toevallig te binnen schoten. Een van hen, een kloosterling uit West-Vlaanderen, pende ook een versje neer in zijn moedertaal:

　　Hebban olla vogala nestas hagunnan

　　Hinase hi(c) (e)nda thu

　　Uu(at) unbida(n) (uu)e nu

　　Om het voor zijn medebroeders in het schrijfatelier begrijpelijk te maken, schreef hij woord voor woord de Latijnse vertaling erboven:

　　Abent omnes volucres nidos inceptos

　　Nisi ego et tu

　　Quid expectamus nu(nc)

　　Dat wil zeggen: ‘Alle vogels zijn met hun nesten begonnen, behalve ik en jij. Waar wachten we nog op?’ De geschiedenis van de Nederlandse taal begint met een liefdesliedje.

　　Dit kleine stukje Oudnederlands werd in 1932 in Oxford ontdekt door een Engels geleerde. Het staat op een los stuk perkament dat door een latere eigenaar is gebruikt om een boekband te verstevigen. Na negen eeuwen was de inkt hier en daar vervaagd; wat met het blote oog niet te lezen was, moest zichtbaar worden gemaakt met behulp van foto’s, een blauwfilter en een sterke lamp. De letters tussen haakjes zijn reconstructies, deze bleven onleesbaar.

　　Hoe weten we dat de schrijver van deze zinnetjes uit West-Vlaandren kwam? Dat is onder meer af te leiden uit zijn problemen met de klank h: hij schrijft hic in plaats van ic en abent in plaats van hebent. Nog steeds kun je in West-Vlaanderen horen: ‘Dat is hoed’(‘dat is goed’) en ‘honze vader die in d’emelen zijt.’

　　Zijn deze elfde-eeuwse zinnetjes nu Nederlands? Aan de ene kant klinken ze vertrouwd: de eerste regel lijkt zo sterk op modern Nederlands dat de betekenis ervan wel te raden is. Aan de andere kant zien ze er vreemd uit, om te beginnen door de spelling: omdat de schrijver het Latijnse alfabet gebruikt, dat geen w kent, spelt hij we en wat met een dubbele u: uueen uuat. Hij gebruikt woorden die wij niet meer kennen, tenminste niet in deze vorm(unbidan, hinase) en vreemde meervouden: zijn vogala zijn onze vogels, zijn nestas onze nesten. Kunnen we dit wel Nederlands noemen?

　　1 德意志时代

　　史前荷兰语和古荷兰语

　　大约在1100年的某一天，在英国Rochester的一个名叫肯特的小郡的修道院里，有个修道士刚做好了墨水和用鸟的羽毛做成的笔。为了试试他做的文具用品， 他就在一本书的随便一页上写下了些东西。在这其中，有位来自西弗莱芒的修道士用他的母语写下了一片小散文：

　　Hebban(have) olla(all) vogala(birds) nestas(nests) hagunnan(begin)

　　Hinase(except) hi(c)(I) (e)nda(and) thu(you)

　　Uu(at)(what) unbida(n)(wait) (uu)e(we) nu(then)

　　为了让他从事卷写工作的同僚们能理解， 他在原文上逐字逐句的用拉丁文 翻译 了一下：

　　Abent omnes volucres nidos inceptos

　　Nisi ego et tu

　　Quid expectamus nu(nc)

　　那时说：除了你我，所有的鸟儿都归巢了。 我们还在等什么呢?荷兰语的历史就从这么一句情歌开始了。这一小段古荷兰文是于1932年在牛津由一名英国学者发现的。它被写在了一片羊皮纸上，最后一个拥有它的人把它用来固定书的封面。过了九百多年墨迹都模糊不清了; 用肉眼是看不出的了， 必须借助相片， 蓝色滤镜，还有强光才能看到。在括号里的是后来合成的， 原来留下的根本就看不出什么。

　　我们怎么知道作者是从西弗莱芒来的呢?从他用字母h的问题上，很大程度上就能推断出：他写hic代替了ic(现代荷兰语ik)。 你还是能在现在的西弗莱芒听到：“Dat is hoed”(现在荷兰文是：dat is goed(that is good))还有 “ honze vader die in d’emelen zijt.’

　　是这些11世纪的句子就是现在的荷兰文雏形呢?一方面它念上去很像：第一句特别像现在的荷兰语，以至意思很容易就猜出来了。 但另一方面它看上去有点怪异， 1从拼法上开始：因为作者用了拉丁字母，不识w, 他就把we和wat拼成了uue和uuat。2他用了我们都不认识的字，至少不会像unbidan,hinase，3 还有就是不同的复数形式：他的vogala是我们的 vogels他的 nestas是我们的 nesten。 我们能称这就是荷兰文吗?